Po‘akahi, 8 Iulai, 2002

Ua hoʻomaka kā mākou papa hou i kēia lā; ʻo Caira ka inoa o ke kumu. I nehinei, ua ʻōlelo ʻo ia e nāʻana ana mākou i nā mea a mākou i aʻo ai i kēlā pule aku nei, akā, i kēia lā ua komo piha mākou i ke aʻo ʻana i nā mea hou. ʻO nā mea nui a mākou i aʻo ai, ʻo ia ke aʻo ʻana i nā inoa kūlana hana, e like hoʻi me ka mākaʻi, ke kumu, ka mea kuke, ka mea kalaiwa, a pēlā aku, me ka ʻōlelo ʻana i ke ʻano o kā mākou hana. Ua aʻo pū mākou e ʻōlelo no nā ʻano hana leʻaleʻa a mākou e makemake ai, e like hoʻi me ka pāʻani pōhinaʻi, ka hīmeni, ka heluhelu, a pēlā aku.
E like me kā mākou mau papa ʻē aʻe, ʻaʻole kālele ʻo Coira ma ke aʻo ʻana i ka pilinaʻōlelo, akā, kālele ʻo ia ma ka hoʻopuka ʻana i ka ʻōlelo. Ma hope o kā mākou hoʻopuka ʻana i kāna i ʻōlelo mai ai, paipai ʻo ia iā mākou e kākau i kā mākou i lohe ai, a laila, kākau ʻo ia ma ka papa ʻeleʻele. ʻOiai paʻakikī ka pela ʻana i ka ʻōlelo ʻAiliki, makemake ʻo ia e paʻa nā kani, a kākau mākou e like me kā mākou e lohe ai.

Nui nā huaʻōlelo ʻAiliki a mākou i aʻo ai i like kona manaʻo ma ka huaʻōlelo Pelekāne. No kekahi, he mau huaʻōlelo lawekahiki paha, e like hoʻi me líomóid (“lemonade”). No kekahi, ua like paha ka mole kumu o ka huaʻōlelo ma nā ʻōlelo ʻelua; ʻo beorach (“beer”) paha kekahi. ʻAʻole i ʻike ʻia ka mole kumu o nā huaʻōlelo ma nā puke wehewehe ʻōlelo ʻAiliki i loaʻa iā māua; e pono ana au e huli i kekahi mea i loaʻa kēia ʻano ʻike.

ʻElua analula ʻokoʻa o ka ʻōlelo ʻAiliki i like me ka pepeke painu ma ka ʻōlelo Hawaiʻi,

Nīnau: Makemake ʻoe i ka pia?
ʻAe: Makemake au i ka pia.
Hōʻole: ʻAʻole au makemake i ka pia.

Nīnau: An maith leat beorach?
Is good to you beer?
ʻAe: Ba mhaith liom beorach.
Is good to me beer.
Hōʻole: Ní mhaith liom beorach.
Is good to me beer.

Hiki ke ʻike ʻia, ʻaʻohe loli o ke kaʻina huaʻōlelo ʻAiliki, akā, loli nā huaʻōlelo. He mea nui ka huaʻōlelo ʻAiliki no “is,” a ʻaʻohe ona huaʻōlelo like ma ka ʻōlelo Hawaiʻi. Hoʻomaka kēia ʻano hopunaʻōlelo ma “is” a i ʻole “is not,” a nui nā kinona huaʻōlelo no ia manaʻo ma ka ʻōlelo ʻAiliki. ʻO kekahi ʻokoʻa nui, ʻaʻole kū kaʻawale nā ʻami a me nā papani. Hoʻohui ʻia kēia mau mea ʻelua ma hoʻokahi huaʻōlelo. Ua like ʻo “leat” me “iaʻu,” a like ʻo “liom” me “iā ʻoe.” Hōʻike pū ʻia ke keka ma nā papani ma ka ʻōlelo ʻAiliki; ʻokoʻa nā huaʻōlelo no “he/his” a me “she/her.”

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back To Top