I ka p? nei, ua hui m?kou n? haum?na ma ka lumi nui no ke a‘o ‘ana i kekahi mau mele ‘Ailiki. ‘Ano wikiwiki n? ka hapanui, a pa‘akik? ka h?meni ‘ana ma muli o ka ma‘a ‘ole o m?kou i ka puana ‘ana i ka ‘?lelo ‘Ailiki. Nani n? na‘e n? mele.
Ua hele aku nei m?ua ‘o M?lia i kahakai me kekahi hoapapa, ‘o Elís, kona inoa. ‘O Trá Ban (Kahaonewaik?l?) ka inoa o ia wahi, a aia ma ka lae ma ka hema loa o ‘Ilelani ‘?kau. He nani n? ia wahi, ak?, ‘?kaikai maoli n? ke kai ma ke ahiahi. ‘A‘ohe po‘e iki e ‘au ana ma muli o ka hu‘ihu‘i.
Ma hope o ka h?meni ‘ana ua hui p? au me ka luna o ke kula, ‘o Liam Ó Cuinneagáin kona inoa. Ma waho o ke kula, nui k?na hana ma n? kai?ulu “Gaelteacht,” ‘o ia ho‘i, n? kai?ulu kahi i ikaika ai ka ‘?lelo ‘Ailiki ‘ana, no ka ho‘oikaika ‘ana in ? ‘ao‘ao ho‘oulu ‘ekonomia no ka po‘e o ia mau wahi. E like me ka po‘e ‘?pio o Hawai‘i, ha‘alele ka po‘e he nui no n? ‘?ina ‘? ma muli o ka pa‘akik? o ka ‘imi ‘ana i n? k?lana hana. Ua k?kua nui ‘o ia i ko ‘ane‘i ma ka ho‘okumu ‘ana i k?ia kula, he kula ulana “tapestry” , a makemake ‘o ia e ho‘okumu i kekahi mau kikowaena a‘o no ka ho‘ohana ‘ana i ka ‘enehana kamepiula me ke keleka‘a‘ike no ka po‘e kua‘?ina, a he po‘e kua‘?ina n? ka po‘e o n? Gaelteacht. Ua h?‘awi aku nei au i? ia i n? inoa a me n? leka uila o kekahi o ko‘u po‘e hoaaloha e k?ko‘o ‘ana i ia ‘ano polokalamu, e like ho‘i me Steve Cisler a me Frank Odasz ma Monotana. He k?ko‘o ‘o ia no n? polokalamu ‘Ilikini ma ia ‘ano hana.
Ho‘omaopopo au i ka ‘?lelo a ko‘u mau m?kua ma mua o k? m?ua ‘o M?lia ha‘alele ‘ana i? Hawai‘i. Wahi a l?ua, mai puana i n? hua‘?lelo i loa‘a ka puana ‘?lelo Palani, e like ho‘i me “fillet. “‘O “filay” ka puana Palani, a p?l? p? n? ho‘i ka puana ‘Amelika kekahi, ak?, ‘o “filet” ka puana ‘Ailiki. Ua lohe au i k?ia puana ‘ana ma k? M?lia ‘oka ‘ana i ka ‘i‘o pipi i ka p? nei; na ke kuene (he m?naleo ‘Ailiki) i puana penei. Ha‘i ‘ia mai nei au e ko‘u mau m?kua ‘a‘ole e ho‘opuka i ka hua‘?lelo “French Fries” ma ‘ane‘i kekahi, he “chips” ka ‘uala Palani palai. Wahi a l?ua, ‘a‘ole makemake iki ka po‘e ‘Ailiki i ka po‘e Palani. He hoapapa Palani ko m?ua i k?ia pula, ak?, ‘olu‘olu n? n? kumu a me ka po‘e ‘Ailiki ‘? a‘e o ke kula i? ia.
Nui n? mea hou a m?kou i a‘o ai i k?ia l? – n? helu, ka hola o ka l?, n? l? o ka pule, a me n? analua pilina‘?lelo i ‘ano like me ka pepeke painu. I k?ia p? e ho‘oheluhelu ana kekahi i n? poema ‘?lelo ‘Ailiki, ak?, e ho‘omaha ana m?ua no ka hele ‘ana i ka hale inu pia ‘o Biddy’s. Wahi a ka lohe, ‘o k?ia ke ahiahi e nui a‘e ana ka po‘e ho‘okani pila kaulana o k?ia ‘?ina.
