Po‘ahā, 11 Iulai, 2002

Ua nui ka maikaʻi o ka ʻaha mele i ka pō nei. Ua hīmeni a hoʻokani kikā ʻo Paddy me kekahi mau kānaka hoʻokani waiolina, he hoʻokani banjo, he wahine a he kāne hīmeni “sean nos.” He ʻano hīmeni kahiko ka “sean nos” i hīmeni ʻia me ke kākoʻo ʻole ʻia e nā pila, a ʻo “kaila kahiko” ka manaʻo o “sean nos” ma ka ʻōlelo ʻAiliki. Ma ka ʻōlelo ʻAiliki kekahi o nā mele, a ma ka ʻōlelo Pelekāne kekahi mau mele ʻē aʻe.
Ma hope o ka papa o ke kakahiaka, ua hālāwai pū au me kekahi polopeka ʻōlelo ʻAiliki e noho ana ma Milwaukee, ʻo John Gleason kona inoa, a no Dublin mai ʻo ia. He mānaleo ʻōlelo ʻAiliki kona makuahine, a i kona wā ʻōpio, ua walaʻau nō kona makuahine iā ia ma ka ʻōlelo ʻAiliki. ʻAʻole naʻe i kauoha ʻia ʻo ia e ʻōlelo ʻAiliki; ua nanea wale nō ʻo ia i ka ʻōlelo, a haʻaheo ʻo ia i kona mākaukau ma ka ʻōlelo.

Ua pau ka hele kula ʻana ma hope o ka piha ʻana o nā makahiki he 14 iā ia. Ma hope o ka puka ʻana, hoʻomaka ʻo ia a hana ma ka hale hana pia ʻo Guinness. ʻAʻole ʻo ia i hauʻoli loa i ka hana, akā, he kūlana hana maikaʻi ia, a ua lawa ʻo ia i ke kālā i uku ʻia. Ua hoʻokuʻu ʻia nā ʻōpio ʻelua manawa o ka pule inā hoihoi lākou i nā papa hoʻonui ʻike, a pēlā kāna i hana ai a loaʻa iā ia kona kēkelē hōʻoia (ua like ia palapala me ka palapala i hāʻawi ʻia i nā haumāna e puka ana ma nā kula kiʻekiʻe ma ʻAmelika). ʻO ka mea kupanaha loa, ua noho ʻo ia no nā hōʻike ma nā ʻōlelo ʻelua – ka ʻōlelo Pelekāne a me ka ʻōlelo ʻAiliki. ʻO ka maʻamau, noho nā haumāna no nā hōʻike ma hoʻokahi wale nō ʻōlelo. I kekahi wā ua maʻi loa ʻo ia, a kauoha ʻia ʻo ia e ke kauka ʻaʻole e inu pia a lama no ʻekolu mahina. Paʻakikī maoli no kēia, no laila, ua koho ʻo ia e komo i kekahi papa hoʻoikaika ʻōlelo ʻAiliki ma Dublin. Pēlā ʻo ia i launa mua ai me Liam Ó Cuinneagáin, a pēlā nō hoʻi i ulu hou aʻe ai kona aloha no ka ʻōlelo (ma kahi o ka makahiki 1977 kēia). Ma kahi o ia wā ua hoʻokuʻu ʻia ka poʻe he nui ma Guinness, a ua koho ʻo ia e neʻe lāua ʻo kāna wahine i Milwaukee, kahi i hānau ʻia ai kāna wahine. Ua ʻimi ʻo ia i mau kēkelē ma ka hoʻokaʻaʻike (BA), ka mōʻaukala (MA) a me ka hoʻopaʻa kiʻiʻoniʻoni (MFA). Ua hoʻomaka ʻo ia e aʻo i nā papa ʻōlelo ʻAiliki ma ke ʻano he papa kaiaulu ma ke ahiahi, a ma hope, ua aʻo ʻo ia i nā papa ʻōlelo ʻAiliki (makahiki mua a ʻelua), ma ke kulanui (ma kahi o ka makahiki 1985 kēia). Ma kahi o ia wā, ua hoʻomaka ʻo ia e hoʻolālā i nā huakaʻi i ʻIlelani no ka poʻe i hoihoi i ka ʻōlelo ʻAiliki a me nā haʻawina Celtic. Hoʻāʻo ʻo ia e hele i ʻIlelani i kēlā me kēia kauwela, me ka lawe pū ʻana i nā haumāna.

Ua kōkua ʻo ia i ka hoʻokumu ʻia o ke Kikowaena Haʻawina Celtic ma ke Kulanui o Wisconsin ma Milwaukee. ʻElua ʻano palapala hōʻoia i hāʻawi ʻia e ia kikowaena – he ala ʻōlelo ʻAiliki kekahi, a he ala moʻomeheu kekahi. Inā koho ka haumāna i ke ala ʻōlelo ʻAiliki, pono e pau nā makahiki ʻelua o ka ʻōlelo i ka hele ʻia, me ke komo ʻana i kekahi mau papa haʻawina Celtic ma ka pae makahiki ʻekolu a ʻehā paha. No nā haumāna e ʻimi ana i ka palapala ma ke ala moʻomeheu, pono hoʻokahi wale nō makahiki o ka ʻōlelo ʻAiliki. Makemake ʻo ia e hoʻokumu ʻia he papahana BA a MA paha, akā, ʻaʻole i kākoʻo ʻia ia manaʻo e kekahi o nā lālā o ka papa alakaʻi o ka ʻōnaehana kulanui o Wisconsin, no laila, ʻaʻole e puka ana. ʻŌlelo ʻo ia e pili ana i ke kulanui ma Milwaukee a me ke kulanui ma Madison, a me ke ʻano o kāna i wehewehe ai no ka hakakā ʻana, ua like nō ke ʻano o ka pilikia me ka pilikia ma waena o nā kulanui ma Hilo a me Mānoa. ʻOi aku ka nui o ke kulanui ma Madison, a ma laila e noho ai ka pelekikena o ka ʻōnaehana kulanui ma Wisconsin a me ka papa alakaʻi o ka ʻōnaehana.

Nui ko John hoihoi i ka lohe ʻana e pili ana i kā kākou mau papahana ʻōlelo Hawaiʻi, a ahuwale ka like o kekahi o nā polokalamu me nā polokalamu hoʻōla ʻōlelo ʻAiliki ma ʻIlelani. Ua lohe ʻo ia e pili ana i ka ʻaha haʻawina Celtic e mālama ʻia ana ma Hawaiʻi ma Pepeluali, a inā loaʻa ke kālā i kona keʻena, makemake ʻo ia e hele.

Ke mālama ʻia nei he pāʻina hulahula Ceili ma ke kikowaena kaona ma Glen Colm Cille i kēia pō, akā, nui ko māua luhi, a ua koho au e noho ma ka hale a kikokiko e pili ana i ka hui ʻana me John Gleason. ʻO ka lā ʻapōpō (he Poʻalima) ka lā hope o kā māua mau papa ma Oideas Gael, a laila, e haʻalele ana māua no Co. Sligo. ʻAno kaumaha au i ka haʻalele ʻana i kēia wahi, akā, he lōʻihi nō kēia huakaʻi, a haʻo ʻia nā keiki a me nā hoa ma Hilo.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back To Top