Ua loa‘a au i ke anu i k?ia l?, no laila, ‘a‘ole au i hele i ka papa. Ikaika maoli n? ka p? ‘ana mai o ka makani, a ‘ano nui n? ka ua kekahi. Ua hele ‘o M?lia i ka huaka‘i me ka papa no ke ao k?lohelohe a me ka mo‘omeheu.
Ia‘u e ho‘omaha ana, ua heluhelu hou au i ka puke ‘o “Voices Silenced: Has Irish A Future,” a nui ka hoihoi. He p?kole wale n? k?na i k?kau ai no ka ‘?lelo ‘Ailiki, ak?, nui ka ‘ike no n? ‘?lelo ‘? a‘e a puni ka honua. Ma ka mokuna hope loa, wehewehe ‘o ia i kona mana‘o no ka ‘?lelo ‘Ailiki, a me he mea l? ‘a‘ole ‘o ia mana‘o e halapohe ‘ana ka ‘?lelo ‘Ailiki i k?ia kenek?lia, ak?, ‘ike ‘o ia ma‘alahi wale n? ka nalowale ‘ana o n? ‘?lelo ma ka w? p?kole. Eia na‘e, ‘ike ‘o ia i kekahi loli ma ke kaiaulu ‘?lelo ‘Ailiki. Ma ka ho‘omaka ‘ana o k?l? kenek?lia aku nei, ua nui ka po‘e e noho ana ma n? Gaelteacht, ‘o ia ho‘i, kahi i ‘?lelo nui ‘ia ai ka ‘?lelo ‘Ailiki. I k?ia manawa, ua nui a‘e ka po‘e e hiki ke ‘?lelo a k?kau i ka ‘?lelo ‘Ailiki ma ke ‘ano he ‘?lelo ‘elua (100,000 a ‘oi a‘e paha), ak?, ua emi mai ka po‘e m?naleo ‘Ailiki (ma kahi o ka 20,000).
‘O kona mana‘o nui i wehewehe ai i k?ia puke, i ko‘u mana‘o, ‘o ia kona mana‘o no ke kumu o k? k?kou m?lama ‘ana i n? ‘?lelo ‘?iwi a puni ka honua. ‘?lelo ‘o ia, ‘o ke aloha ‘?ina a me ke aloha l?hui n? kumu i h?pai nui ‘ia no ka m?lama ‘ana i k?l? me k?ia ‘?lelo. I kona mana‘o, ‘a‘ole i nui a‘e ka waiwai o kekahi ‘?lelo ma mua o kekahi ‘?lelo ‘? a‘e. Like ka waiwai o k?l? me k?ia ‘?lelo. In? paha mana‘o k?kou ‘oi aku ke ko‘iko‘i o ka ho‘?la ‘ana i ka ‘?lelo ‘Ailiki (a ‘?lelo Hawai‘i paha), he mea ia e ho‘oka‘awale ai ka po‘e o n? l?hui kanaka. ‘O ka mea ko‘iko‘i loa o ka ho‘?la ‘ana i n? ‘?lelo, ‘o ia ka m?lama i n? ‘ano ‘oko‘a o k?kou. He kuleana ko ka po‘e o n? l?hui like ‘ole no ka m?lama ‘ana i n? ‘?lelo o ka po‘e ‘? a‘e.
Ma ke ‘ano laul?, k?ko‘o au i k?ia mana‘o. Ak?, pehea e hana ‘ia ai? ‘A‘ole ‘o ia i wala‘au iki no k?ia. Ma‘alahi ka namunamu a me ka h?pai ‘ana i k?ia ‘ano mana‘o, ak?, pehea e holomua ai? E no‘ono‘o au i k?ia a k?kau hou ma hope.
